نیچه در جمله زیبای می گوید :« دست من پاکتر از آن هست که به همه اعضای بدن و اندام آدمیان بسایم!» فرهنگ سازان و فرهنگ بدوشان بزرگ تاریخ، هیچگاه هستی و استعداد خویش را صرف عقده های حقیر نکرده و مقام فرهنگ و رسالت فرهنگ سازی را بالاتر از دعا و نفرین بر آن و این می دانستند. کنفسیوس بزرگ، اندیشمند چین باستان می گوید:« به جای لعنت بر تاریکی شمعی بیفروز.»

امروزه دغدغه اساسي کشورهاي جهان سوم بحث توسعه است و با آغاز تحولات جديد و آزادي افغانستان از چنگ طالبان و القاعده، توسعه و ترقي کشور افغانستان به يکي از شعارها تبديل شد، اين شعار تا حدودي نور و نويدي در دل مردم جنگ زده اين خطه آفريد. اما از آنجا که توسعه هر کشور با بحث «برنامه ريزي جمعيت» وابسته است، لذا صحبت از مباني فکري و لزوم فرهنگ سازي آن يک اولويت محسوب مي شود. مقاله ذيل اشاره اجمالي به پيشينه تاريخي بحث برنامه‌ريزي و مهار جمعيت و بيان نظر اسلام و لزوم آن در افغانستان است.

حضرت مولانا بلخی در مثنوی شریف می‌فرماید: آب دریا را اگر نتوان کشید پس به قدر تشنگی باید چشید بر همین مبنا نگاهی اجمالی می‌افکنیم به گوشه از جهان بینی بحر فکرت، اقیانوس عشق و عرفان و مفخر هند و پارس، حضرت مولانا عبدالقادر بیدل دهلوی، آنچه می‌آید پرداختن به چهار موضوع از موضوعاتی است که به نظر نویسنده در غزل زیرا از بیدل، اهمیت ویژه دارد. …………… جهان خفته به هذیان، ترانه‌ها دریاب بهارمی‌گذرد، مفت فرصت است ای شیخ …