اگرفردوسی هزارسال بعدازمیلاد به گردآوری وشعرنمودن بخشی ازحماسه های قهرمانی ایران کهن پرداخت،هومر 800سال پیش ازمیلاد، ازمیان صدها اسطوره وحماسه قهرمانی یونانی دو داستان تاریخی الیاس و اودیسه رابصورت شعردرآورد. مورخین غرب تاریخ فرهنگ یونان را 4000سال و تاریخ فرهنگ سومری را5000سال حدس میزنند. محاصره وتسخیرشهر ترویا درغرب آسیای صغیرو درترکیه امروزی،حدود 1200سال پیش ازمیلاد اتفاق افتاد وهومر 400سال بعد یعنی درقرن هشتم پیش ارمیلاد،آن جنگ تاریخی میان یونانیها و ترویایی ها رادردو کتاب شعربلند حماسی خودیعنی در الیاس واودیسه بصورت شعرروایتی درآورد.
هومر،حماسه سرای یونان، درنیمه دوم قرن هشتم پیش ازمیلاد زندگی نمود.دواثر اودرآغاز ادبیات یونان وسنت حماسه سرایی قهرمانی غرب قراردارند.اودرآغازشعراروپا نیزقراردارد،گرچه وی متولد شهر ازمیر”سمیرنا” درغرب ترکیه امروزی است.به گمان مورخین،اوغالب عمرخودرادرروی جزیره چیوس گذراند ودرروی جزیره لوس فوت نموده است. دوکتاب اوحاوی 28000 شعر” هگزامتری ” هستند.به نقل ازکارشناسان ادبی،آثاراوتاثیرمهمی روی ادبیات غرب اززمان ورژیل تا زمان جویس از خودبجا گذاشته اند.حتی دردوره باستان وقبل ازمیلاد عده ای ازاهل شعر،اورا آموزگارادبی خودبشمار می آوردند.بیوگرافی نویسان اورا شاعری خواننده وآوازه خوان مسافرسیار نابینا ونقال میدانند که آنزمان دردربارحاکمان،امیران،اشرافیان ویامیان مردم معمولی درکوچه وبازاربه سرگرم نمودن ونقل داستانهای حماسی کهن می پرداخته است.گرچه گروهی اوراشاعر آندو کتاب میدانند،گروه دیگری وی را تنها گردآورنده ونقال اشعاروداستانهای حماسی پیش ازخود بحساب می آورند.
گروهی هم هومر رادرآغازادبیات کتبی ودرپایان شعرشفاهی یونانی یشمارمی آورند.باکمک اوازمیان صدها شعرحماسی وقهرمانی دوعدد ازمهمترین آنان بزمان مارسیده است.زبان شعرحماسی،زبان هنری آنزمان بود.دراین دوحماسه بخش مهمی ازفرهنگ جزیره کرت وفرهنگ مکینی نقل شده اند. زبان هومری گویاتا دوره بیزانس مورداستفاده بوده است.زبانشناسان مکتب اسکندریه درقرن سوم پیش ازمیلاد درمصراشعاراورا بصورت کتبی به نسل های بعدی انتقال داده اند.اطلاعات امروزی درباره هومرمعمولا ازدوران هلنی به زمان مارسیده است.گروه دیگری مدعی هستند که اشعاراوناشی از واقعیات مستقیم،طبیعی وجهانبینی واقعی آنزمان یونان ریشه گرفته اند.
اشعار هومر را خوانندگان سیار ومسافر ازقرن 6 پیش ازمیلاد درنقاط مختلف یونان درمیان مردم نقل میکردند.درعبادتگاه والمپیای موردنظرهومر،خدایان وبت های سنگی گوناگونی موردتوجه مردم آن زمان قرارداشتند.دوکتاب شعراوهمچون کتابی مقدس برای یونانیان و مستعمره نشینان آن درغرب آسیای صغیر،نه تنها ازقهرمانان زمینی بلکه ازخشم های الاهی خدایان سخن گفته اند.؛خدایانی که آن زمان باخندهها وخشم های خود شباهتهایی به انسانهای معمولی زمینی داشتند.درآثاراو که مدتی بصورت دین یونانی مورداحترام بودند،انسانها تصویری ازخدایان هستند،وتنها برتری خدایان برانسانها این بود که آنان فناناپذیر وقادرترازانسانهای معمولی بودند.احترام به خدایان نه تنها حسابگرانه وعاقلانه بلکه پرهیزکارانه ، وکارنیک نیزنه تنها فعالیتی اخلاقی بلکه امری زیبا وخوشایند بود.زبان ادبی هومر آنزمان موجب وحدت میان اقوام یونانی درمقابل نیروهای خارجی گردید.
به هومر غیرازدوکتاب الیاس و ادیسه،اشعاروکتابهای دیگری رانیزنسبت داده اند؛آزآنجمله : سرودهای هومری،کیکلوس های حماسی روایتی، سرودهای طنزچوپانی مارگیته، سرودهای خدایان، وکتاب طنز کلیله ودمنه ای جنگ موش و قورباقه ها. سرودهای هومری،مجموعه ای از33 سرودمذهبی درباره خدایان بسبک حماسی هومری هستند که درزمان باستان آنان را به اونسبت میدادند. راپسودها یا خواننده گان مسافرسیار برای مقدمه نقالی وسرودخوانی خود ازاین سرودهای هومری استفاده میکردند.آنان احتمالا درقرن 7 پیش ازمیلاد ازطریق شاعران گمنام سروده شده اند. نبوغ هومر درترکیب سنت شعری وفرم فردی ادبی بود.عناصر زبان آرکائیک وخیالپردازی های فوق العاده درشعراو نیزدیده میشوند.
اهمیت تئوریک آثارهومردرآنجاست که نه تنها ورژیل وهوراز بلکه ارسطو نیزدر کتاب بوتیقای اش پیرامون هنرشعرسرایی ازاوکمک گرفته است.اشعاراونه تنها قرنهادرکتابهای درسی اروپا بلکه درروی شاعران نسل بعد وروی جهانبینی جوامع یونان باستان ازخوداثربجاگذاشته اند.دردوره رنسانس ،کشورهای رومی زبان ونویسندگان مشهورایتالیایی به کشف دوباره هومرپرداختند. درتئوری ادبی دوره “توفان وهجوم” زمان گوته درآلمان،هومر اثرمهمی بجاگذاشت،چون آنان ریشه تمام ادبیات عال رانه درهنربلکه درطبیعت جستجو میکردند.
کتاب الیاس،اثرهومر،قدیم ترین کتاب شعرادبیات مغرب زمین است.این کتاب بازبانی فوق العاده شاعرانه دارای 16000 بیت شعر”هکزامتری” است.24سروداین کتاب پیرامون خشم آشیل؛قهرمان ملی وایده آل یونان باستان است.اشعاراین کتاب به محاصره 10 ساله شهر ترویا ازطرف یونانیان در غرب آسیای ضغیر؛آنزمان مستعمره نشیسن یونان، می پردازد. حوادث 50 روز آخر محاصره ترویا دراین کتاب بصورت شعردرآمده اند.زبان هنری این کتاب دارای عناصرلهجه ایونی –اولیشی میباشد. منقدین ادبی مدعی هستند که هومردراین کتاب به شرح جهان انسانی نیز می پردازد. تسلط انسان برخوددراین کتاب بالاترین فرم رفتارمطلوب انسانی ورفتارصحیح درمقابل خدایان مورداعتقاد آنزمان است.الیاس،عنوان این کتاب از ایلیون گرفته شده که نام پیشین شهرترویا در1200 سال پیش ازمیلاد بوده. طبق اشعار آمده دراین کتاب،مبارزه دو ملت یونانی و ترویایی درآنزمان،مبارزه دو دسته وگروه از خدایان است که از این دوطرف جنگ حمایت میکردند و سرانجام خدایان غرب یونانی برخدایان شرق ترویایی پیروز شدند.
کتاب شعر”اودیسه”،جوانترازکتاب “الیاس” است که به لهجه ایونی سروده شده.این کتاب رادومین سند آغازادبیات غرب بحساب می آورند. همچون کتاب الیاس انگیزههای شعرشفاهی درآن درج شده اند که تازمان فرهنگ جزیره کرتی-مکینه ای به عقب میروند.این کتاب ازنظرزبانی مدرن تر از کتاب الیاس است. 12200 شعر هگزامتری آن بصورت 24 فصل،ماجرای سفرهای پر رنج ادیسه وبازگشت وی به وطن نزد همسرش است. روایت شرح 40 روزآخر جنگ ترویا دراین کتاب ضبط شده اند.کشتی شکسته گی ادیسه درحین بازگشت به وطن،دردریای مدیترانه،ماجرای غم انگیز دیگراین کتاب است. فرق محتوای آن باکتاب الیاس،تصویری جدیدازانسان ورابطه دیگر نسبت به خدایان یونانی است. از جمله صفات ادیسه دراین کتاب: بلوغ شخصیت،توانایی تحمل دردورنج زندگی،اطاعت درمقابل خدایان ،تیزهوشی،خیالپردازی واحساس مسئولیت هستند. دراین کتاب ،آنزمان به شرح انسان “نوینی”پرداخته شده است،و به خلق وانسانهای ساده ورنجبر دراین کتاب ،خلاف کتاب الیاس اهمیت بیشتری داده شده است.این کتاب نه تنها روی حماسه سرایی دوره سدههای میانه غرب، بلکه روی دوره رنسانس نیز تاثیرمهمی داشته است. ادیسه دراین کتاب بعداز سالم رسیدن به وطن در ایتاکا،به انتقام از مردان مزاحم اشرفی میپردازد که درغیاب او، مزاحم همسرش پنلوپ شده بودند.
- هایدگر؛ فیلسوف میان دو جنگ - 2009/10/19
- مارکسسیم؛ آغاز سوسیالیسم، پایان فلسفه؟ - 2009/04/03
- کیرکگارد، فیلسوف یا خداشناس ؟ - 2008/07/10
- رمان زوال و زندگی بربادرفته – یک نویسنده و دو طبقه دیگر - 2008/06/10
- هابرماس، فیلسوف دمکراسی یا انقلاب - 2008/05/16
- از فلسفه زبان تا فلسفه تاریخ - 2008/05/10
- کانت ؛ مخلص روسو، دوستدار اپیکور، راهنمای اینشتین - 2007/12/05
- فلسفه و هنر عشق ورزیدن - 2007/10/10
- انگلس درفلسفه سوسیالیستی چپ - 2007/10/10
- ما و فیلسوفان بورژوایی - 2007/09/07
- هومرکیست ؟- درسهای ادبی غرب - 2007/08/17
- هگل میان ایده آلیسم و دیالکتیک - 2007/06/23
- مائو؛ زندگی و فلسفه - 2007/05/10
- تروتسکی؛ ادیب، فیلسوف، سیاستمدار - 2007/03/15
- ما و نیچه، همدردی که با که ؟ - 2007/03/12
